Temel olarak Kısa ve Uzun Dönem Yakıt Ayarları, motora verilen yakıtın yüzdesel değişimlerdir.
Bir motorun doğru işleyebilmesi için hava - yakıt oranının ( AFR ) 14.7:1 civarında bulunması gerekir. Motorun girdiği tüm farklı durumlarda ( soğuk çalıştırma, yoğun trafikte rölanti, otoyolda sabit hızla ilerleme v.b. ) bu oranın küçük töleranslarla korunması gerekir. Bu oranı korumak için de araç bilgisayarı motora gönderdiği yakıt miktarında çeşitli oynamalar yapar. Yol bilgisayarı yakıtı arttırıp azalttıkça egzozdaki oksijen sensörü ne kadar oksijen salındığı bilgisini kontrol eder ve bu bilgiyi bilgisayara iletir. Oksijen sensörlerini bilgisayarın egzozdaki oksijen miktarını sürekli gözetleyen gözleri olarak adlandırabilir. Bilgisayar bu sensörlerden gelen bilgileri sürekli gözler ve buna göre aksiyon alır
Eğer oksijen sensörleri egzoz karışımının fakir olduğu yani az yakıt içerdiği bilgisini verirse bilgisayar bunu düzeltmek için yakıt miktarını arttırır. Tersine eğer sensörler karışımın zengin olduğunu yani fazla yakıt içerdiğini bildirirlerse bilgisayar enjektör atımlarını azaltarak zengin karışımı azaltmaya çalışır.
Yakıtın eklenmesi veya azaltılmasına Yakıt Ayarı ( Fuel Trim ) denir. Gerçekten de oksijen sensör değerleri bu yakıt ayarlarını yönlendirir. Oksijen sensörlerindeki voltaj değişimleri yakıtta direk değişime sebep olur. Kısa Dönem Yakıt Ayarı ( STFT ) yakıt miktarında saniyede bir çok defa meydana gelen değişimlere denir. Uzun Dönem Yakıt Ayarı ( LTFT ) da kısa dönem yakıt ayarı tarafından yönlendirilen bir ayardır. Negatif bir ayar yakıtın eksiltildiğini, pozitif bir ayar ise arttırıldığını gösterir.
Aracınızla deniz seviyesinden bir dağa çıktığınızı düşünün. Kısa süreler içinde yolun durumuna göre onlarca metre yukarı aşağı gidebilirsiniz ama uzun vadede aslında yüksek bir yere tırmanmaktasınızıdır. Kısa ve Uzun dönem yakıt ayarlarında da aynıdır. STFT anlık değişimleri ifade ederken LTFT daha uzun bir zaman aralığında gerçekleşmektedir.
Normal şartlar altında STFT bir saniye içinde 2-3 defa tek haneli pozitif veya negatif rakamlar şeklinde gerçekleşebilir. Genelde + - %5 civarında dolanacaklardır ama motorun ve ekipmanların yaşı, verimliliği ve diğer etkenler ile birlikte bu %8-9 lara çıkabilir. Normal bir LTFT ise sabit gibi görünecektir ki onun da sıfıra yakın artı ve eksi tek haneli değerlerde olması gerekir. Dalgalanması çok yavaştır.
Eğer iki haneli pozitif veya negatif kısa veya uzun dönem yakıt ayarı ile karşılaşırsanız bunun anormal bir yakıt karışımı veya kaybı olduğundan şüphelenebilirsiniz. Kaçıran bir yakıt enjektörü veya bir hava kaçağı olabilir. Mesela araç bir vakum sızıntısından dolayı fakir karışım algılarsa bu durumu düzeltmek için araç yakıt ekleyecektir.
Bu durumda aracın yakıt eklemesinden dolayı STFT hızla tırmanmaya başlayacaktır. Bilgisayar yakıt eklemeye başladığında oksijen sensörleri aracı izlemeye devam eder , ta ki egzoz çıkışı normale dönene kadar. Bilgisayar bu yeni değeri hava sızıntısı geçene kadar koruyacaktır. Bu aşamada kullanılan inceleme aracı iki haneli pozitif değerler görecektir ki bu da aracın normal çalışmak için fazladan benzin eklediği bilgisini vermektedir. Bu aşamada LTFT yani uzun dönem yakıt ayarı da artmaya başlaaycaktır. Eğer kaçak aracın düzeltebileceğinden çok daha fazla olursa bilgisayar bu durumu düzeltmek yani doğru yakıt-hava oranına erişmek için yeterli miktarda yakıt ekleyemeyecek ve STFT'nin çoğunlukla maksimum sınırı olan %25 e ulaştığında hata verecektir. Araç bu durumda fakir karışım ile çalıştığını bildirien P0171 ve P0174 hatalarını vererek STFT nin maksimuma ulaştığını belirtir. Tam tersi durumda da olası bir yakıt sızıntısı sebebi ile araç zengin karışım ile çalıştığını belli eden P0172 ve P0175 hatalarını verecektir.
Tabii bu varsayımların hepsi oksijen sensörünün doğru çalıştığına göre yapılmıştır. Araç oksijen sensörünün doğru çalışıp çalışmadığını bilmez. Sensör eğer hatalı bir şekilde sürekli zengin karışım sinyali gönderirse bilgisayar yakır azaltacak ve sonuçta aslında fakir karışıma doğru giderken P0172 hatası verecektir. Buna "sahte zengin" denmektedir. Eğer teşhisinizi koyarken tek bir veri üzerinden karar verirseniz bu size yanlış bir sonuca iletebilir. Karar vermeden önce tüm veri ve sensör bilgilerini gözden geçirmenizde fayda vardır.
Kaynak : https://www.obd-codes.com/faq/fuel-trims.php
Tercüme : @MazdaClubTR
Tavsiye Edilen Yorumlar
Henüz görüntülenecek bir yorum yok